Zoals aangekondigd in de meicirculaire provinciefonds 2015 gaat het BBV voorschrijven dat in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing een verplichte basisset van vijf financiële kengetallen wordt opgenomen vanaf de begroting 2016 en de jaarstukken 2015. Deze kengetallen beogen statenleden op eenvoudige wijze inzicht te verschaffen over de financiële positie van hun provincie. Deze kengetallen staan opgenomen in de (nieuwe) paragraaf 1.6.

B. Incorporatie  risicoprofiel  BRU

De afgelopen periode is gewerkt aan het actualiseren en incorporeren van de risico’s van de Bestuur Regio Utrecht (BRU) in het PU-­risicoprofiel. Daar deze risico’s als gevolg van de gemaakte afspraken tot 2020 binnen de Brede Doeluitkering (BDU) opgevangen dienen te worden, zijn deze risico’s niet meegenomen in de berekening van de omvang van het vereiste weerstandsvermogen (anders zouden deze risico’s twee keer afgedekt worden). Wel zijn deze risico’s (voor de volledigheid van het overzicht) opgenomen in het concernrisicoprofiel (zie paragraaf 1.3). De financiële gevolgen van deze risico’s zijn hierbij om voorgenoemde reden op nul gesteld.

C. Herijken  kader  weerstandsvermogen  en  risicomanagement

In de vergadering van provinciale staten van 18 mei jl. is het nieuwe college van gedeputeerde staten geïnstalleerd. In onze verordening interne zaken is vastgesteld dat het college ten minste één maal in de vier jaar een nota weerstandsvermogen en risicomanagement ter vaststelling aanbiedt aan provinciale staten. De huidige nota is vastgesteld in de vergadering van provinciale staten van 10 september 2012. De komende periode wordt gewerkt aan het herijken van dit kader.

Het totaalbedrag waarover de provincie risico loopt (momentopname), bedraagt € 203 mln., exclusief de bedrijfsvoeringsrisico’s (€ 12,5 mln.) en de risico’s die wij lopen bij projecten die in de komende jaren worden gefinancierd uit het eigen vermogen (€ 2,5 mln.). Het is echter niet waarschijnlijk dat alle opgenomen risico’s zich (tegelijkertijd) voordoen. Met behulp van het statistische systeem NARIS (Monte Carlo-­analyse) is berekend dat met een zekerheid van 90 procent (landelijke norm) een weerstandsvermogen van € 13,5 mln. voldoende is om alle risico’s op te vangen. Inclusief de bedrijfsvoeringsrisico’s en de risico’s die wij lopen bij projecten die gefinancierd worden uit het eigen vermogen bedraagt het vereiste weerstandsvermogen daarom € 28,51 mln. (€ 13,5 + € 12,5 + € 2,5).

Weerstandscapaciteit

De weerstandscapaciteit zijn de middelen die de provincie heeft om de risico’s die zich voordoen op te vangen. Wij maken onderscheid tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. De incidentele weerstandscapaciteit is het bedrag dat de provincie eenmalig beschikbaar heeft om te gebruiken voor het opvangen van risico’s, zonder dat hiervoor beleid hoeft te worden gewijzigd. De structurele weerstandscapaciteit is het bedrag dat de provincie jaarlijks kan gebruiken voor het opvangen van risico’s, zonder inhoudelijke beleidswijzigingen. Het doorvoeren van ezuinigingen behoort op zich ook tot de structurele weerstandscapaciteit, maar dat is meestal alleen mogelijk na een inhoudelijke beleidswijziging. In de onderstaande tabel zijn de bedragen weergegeven per ultimo 2015.

¹ Bij een zekerheid van 95% zou het vereiste weerstandsvermogen € 31,7 mln. bedragen.
Bij een zekerheid van 85% zou het vereiste weerstandsvermogen € 26,9 mln. bedragen.
Bij een zekerheid van 80% zou het vereiste weerstandsvermogen € 25,7 mln. bedragen.

Stille  reserves

Stille reserves betreffen de meerwaarde van activa die (te) laag of tegen nul zijn gewaardeerd, maar verkoopbaar zijn indien men dat zou willen. Gedacht kan worden aan kapitaalgoederen die op de balans staan, maar die in het economisch verkeer een hogere waarde vertegenwoordigen dan de balanswaarde. Hiertoe behoren ook aandelen die een lagere verkrijgingsprijs hebben dan de marktwaarde. Omdat het aanhouden van stille reserves gelieerd is aan een maatschappelijk doel of omdat voor deze goederen moeilijk een private partij kan worden gevonden, worden deze zaken niet tot de weerstandscapaciteit gerekend.

Het  beleid  omtrent  de  aanwending  van  de  weerstandscapaciteit

Wanneer risico’s geëffectueerd worden voor rekening van de provincie dan heeft dit gevolgen voor de financiële positie en moeten er maatregelen worden getroffen om het gewenste weerstandsvermogen weer te bereiken. Het volgende is van toepassing met betrekking tot risicobeheer:

1. Allereerst worden tijdig beheersingsmaatregelen genomen, zoals het op orde krijgen van processen, de inzet van gekwalificeerd personeel en het verzekeren tegen bepaalde risico’s;
2. Indien (genomen) beheersmaatregelen niet werken, dan wordt gekeken of de schade uit de daarvoor bedoelde programmabudgetten kan worden betaald;
3. Als dat niet mogelijk of bestuurlijk ongewenst is, dan zal de reserve Weerstandsvermogen worden aangesproken. Uit de Algemene Reserves wordt voor de reserve Weerstandsvermogen € 31,91 mln. gereserveerd om risico’s uit de paragraaf Weerstandsvermogen af te dekken.
4. Indien de € 31,91 mln. uit de reserve Weerstandsvermogen niet toereikend is, zal een beroep worden gedaan op de Algemene Reserve en de Bestemmingsreserves;
5. In het geval de Algemene Reserve en de Bestemmingsreserves tekort schieten, zullen wij een voorstel uitwerken om te bezuinigen.

Conclusie:  weerstandsvermogen  is  ruim  voldoende

De relatie tussen de weerstandscapaciteit en de omvang van de risico’s kan worden uitgedrukt via de ‘ratio weerstandsvermogen’. Hiertoe wordt de beschikbare incidentele weerstandscapaciteit gedeeld door de omvang van de risico’s/het risicoprofiel. Als deze ratio 1 bedraagt, dan kunnen wij er vanuit gaan dat wij de risico’s voldoende hebben afgedekt. De ratio weerstandsvermogen voor de provincie Utrecht bedraagt ultimo 2015 € 52,48 mln. / € 28,5 mln. = 1,84. Dat is ruim voldoende om de risico’s die we lopen op te vangen. Verloop van de ratio weerstandvermogen (begroting) in de afgelopen 5 jaar: